In de wereld van duurzaamheid bestaan er drie verschillende domeinen: sociaal, economisch en milieu. LCA is een methode die de milieu-impact van een product of proces over de volledige levenscyclus in kaart brengt. Je maakt een overzicht van alle processtappen en inventariseert hierbij alle materiaal- en energiestromen, zowel inkomend als uitgaand. Deze data wordt met behulp van rekenmodellen omgezet in een scorelijst voor milieueffecten. Dit gaat verder dan alleen CO₂-uitstoot: er wordt gekeken naar 19 milieueffecten, waaronder radioactieve straling, uitputting van zoetwaterbronnen en aantasting van de ozonlaag.
“Ik geef vaak als voorbeeld dat ik graag een beetje meer CO₂-uitstoot accepteer, indien die keuze als gevolg heeft dat er veel minder toxische stoffen in het milieu terechtkomen die de menselijke gezondheid of ecosystemen schaden,” vertelt Alexander Compeer. “Voor de materialen- en energietransitie vindt veel innovatief onderzoek plaats. LCA geeft je een indicatie of een innovatief traject ook daadwerkelijk milieuvriendelijker is, of de potentie heeft om dat te worden.”
LCA bij MNEXT
Bij MNEXT wordt LCA uitgevoerd door onderzoekers van het lectoraat Biobased Resources & Energy, maar het wordt toegepast in onderzoeksprojecten van verschillende lectoraten binnen ons Centre of Expertise. Alexander licht dit toe: “In principe kan je LCA toepassen op heel veel vraagstukken, daardoor is het niet gebonden aan onderzoek van één lectoraat.”
De toepassing van LCA binnen MNEXT heeft verschillende vormen. Dit is niet alleen afhankelijk van het onderzoeksveld, maar ook van het doel van het onderzoek, vertelt Alexander verder: “Doordat LCA een gehele levenscyclus analyseert, is het een tijdsintensieve onderneming. Tijdens innovatief onderzoek is een volledige LCA soms nog een te complexe benadering. Daarom passen we bij MNEXT ook vaak LCA-principes toe op een kleiner stuk van de levenscyclus óf vereenvoudigen we de LCA-methodiek. Zo krijgen we toch een goed beeld van de effecten en een indicatie van waar zich de grootste impact voordoet. Tevens doen we soms onderzoek dat gericht is op de circulariteit van materialen of producten.”
De afgelopen 9 jaar is LCA in verschillende projecten van MNEXT toegepast. In het WOW! Capitalisation-project werd de circulariteit van het hergebruik van rioolwaterslib voor de productie van bioplastic onderzocht, aangevuld met een LCA. Voor de komende periode zijn er meerdere projecten van start gegaan waarin LCA een belangrijke rol speelt. Zo richten ReJuice en Eiwit van Columbus zich beide op de verwaarding van groene reststromen. Alexander brengt hierbij met behulp van LCA de milieu-impact van de waardeketens in kaart. In Totally Nuts en C-Recycle wordt de milieu-impact van chemisch recyclen geanalyseerd en voor het MycEoLA-project worden verschillende opties onderzocht voor wat er met myceliumproducten kan gebeuren aan het einde van de levensduur.
De toekomst van LCA
De wereld erkent steeds meer het belang van duurzamere toepassingen, waardoor volgens Alexander Compeer de rol van LCA in de komende jaren alleen maar zal groeien, zowel binnen MNEXT als daarbuiten. “Binnen MNEXT zie ik dat we LCA steeds vaker toepassen in projecten en dit ook steeds vaker in een vroeg stadium van projecten doen. Zo kunnen we innovaties sneller verduurzamen door mogelijke hotspots – de onderdelen van een levenscyclus met de grootste milieu-impact – al vroeg in het proces aan te pakken. Met ons onderzoek hopen we samen met het werkveld een concrete bijdrage te leveren aan een wereld met minder uitstoot van schadelijke stoffen. LCA helpt hierbij door inzicht te geven of dat ook daadwerkelijk het geval is, of juist niet.”
Volgens Alexander vormt methodologie een van de grootste uitdagingen voor de komende jaren: “Er zijn op dit moment al veel stoffen geïdentificeerd die impact hebben op onze omgeving als ze vrijkomen, maar van honderdduizenden stoffen zijn de effecten nog onbekend of nog niet gekwantificeerd. Daarnaast zijn er milieueffecten die we nog niet in de LCA-methodiek hebben kunnen omzetten, zoals het ontstaan van microplastics en de gevolgen daarvan.”
Om deze uitdagingen aan te pakken, is het belangrijk dat verschillende partijen hun bijdrage leveren: “Bij MNEXT richten we ons op praktisch onderzoek. We ontwikkelen zelf geen impactmethodiek voor LCA; dat ligt bij universitaire instellingen. Onze taak is het toepassen van LCA.”
