Studenten in actie voor een snellere energietransitie met de Smart Meter Gateway

Smart Meter als sleutel tot succes

Vraagstukken rondom de belasting van het elektriciteitsnet zijn belangrijk en vereisen het gebruik van data en regeltechnische algoritmes. Regeltechniek stelt ons in staat energiestromen in woonwijken beter in kaart te brengen en effectiever te beheren. Hierdoor leveren we een bijdrage aan het oplossen van netcongestie. Hoewel er momenteel data beschikbaar is, is deze niet altijd geschikt om de energiestromen goed te begrijpen. “Als onderzoekers bij het lectoraat Smart Energy hebben we concrete data nodig van doorsnee gebruikers, inclusief de uitschieters”, aldus docent-onderzoeker Arno Broeders. “Een Smart Meter Gateway kan hierbij van dienst zijn en ons helpen de energietransitie te versnellen.”

Wat is een Smart Meter Gateway?

Een Smart Meter Gateway is een compact printplaatje met elektronische componenten en een kleine microcomputer met bijbehorende software. De geïntegreerde software haalt informatie op uit de slimme energiemeter in je meterkast thuis. Deze verzamelde gegevens worden vervolgens geanonimiseerd opgeslagen in het SEnD lab, het datacentrum van het lectoraat bij Avans. Deze data stelt studenten, docenten en onderzoekers in staat analyses uit te voeren en inzicht te krijgen in bijvoorbeeld het piekverbruik van elektriciteit in huishoudens op specifieke momenten.

Het lectoraat Smart Energy wil niet alleen netcongestie oplossen, maar ook mensen bewust maken over de betekenis ervan. Vorig jaar hingen daarom al 60 studenten van de Academie voor Deeltijd en de Associate Degree de Smart Meter Gateway in huis om gegevens te verzamelen voor het SEnD Lab. Ze soldeerden zelf de printplaten, installeerden software en maakten werkende prototypes om hun eigen energieverbruik te analyseren.  Helaas verwijderden de meeste studenten na afloop van de opdracht de Smart Meter Gateway letterlijk uit hun meterkast waardoor het lectoraat dit jaar veel minder data kon gebruiken. Om dit probleem aan te pakken bedacht Arno Broeders een oplossing.

Energietransitie in de Praktijk voor Eerstejaars ICT Studenten

Het lectoraat gaat in 2024/2025 een samenwerking aan met de ATIx opleidingen Informatica en Technische Informatica. 160 Studenten duiken het 1e jaar direct de energietransitie in. Ze worden hands-on betrokken bij het bouwpakket van de Smart Meter Gateway, waarbij ze kennismaken met zowel elektrotechniek als softwareontwikkeling. De nadruk ligt op het leggen van een stevige basis, variërend van het solderen van printplaten, het monteren van de meter in de eigen meterkast en het ontwerpen van een webdashboard voor diepgaande analyses.

Om studenten kennis te laten maken met het lectoraat Smart Energy, praktijkgericht onderzoek en de energietransitie, geeft lector Jack Doomernik een gastcollege voor deze studenten. Dit is belangrijk omdat veel studenten niet bekend zijn met het begrip ‘lectoraat’. Het doel is om studenten al in hun eerste jaar enthousiast te maken voor een stage- of afstudeeropdracht bij het lectoraat en hen energietransitie bewust te maken!

Slimme Meter Gateway 2.0

Gaandeweg ontstond het idee om de Smart Meter Gateway te verbeteren, omdat de samengebouwde printplaat er niet aantrekkelijk uitziet en los gemonteerd in de meterkast kwetsbaar is. Daarom werd besloten een fraai 3D-doosje te maken, dat studenten zelf kunnen produceren en wat tevens waardevolle leermomenten biedt tijdens het ontwerpproces. Onderzoeker Sander van Gameren ging ermee aan de slag. “We hebben inmiddels een goed werkend prototype, dat nog niet perfect is maar wel veelbelovend.” Na zestig uur ontwikkeling is de ambitie om ICT-studenten in september 2024 behuizingen voor hun eigen Smart Meter Gateway te laten printen.

Meter houden = kennis delen

“We streven ernaar om studenten bewust te maken van het belang van onderzoek voor de energietransitie” zegt Arno Broeders. “Daarom is het belangrijk dat de geïnstalleerde meters na afloop nu wel in blijven hangen. Zo kan het lectoraat geanonimiseerde gegevens van deze 160 huishoudelijke metingen blijven verzamelen voor lopend onderzoek. Dit vergroot niet alleen het begrip van de studenten, maar draagt ook bij aan de vooruitgang van onderzoek naar duurzame energieoplossingen”. Hopelijk stimuleert de fraaie behuizing de bereidheid om data te blijven delen.

Het lectoraat hoopt dat studenten hun kennis ook gaan delen met familieleden. Dit kan leiden tot boeiende gesprekken aan de keukentafel. Gesprekken over wat netcongestie is, het verkennen van oplossingen tot ouders die twijfels uiten over het installeren van zo’n meter in hun meterkast. Onderwijs speelt hierbij dus een cruciale rol, met de nadruk op bewustwording en het begrip van dataverwerking. Zo bereiden we studenten voor om niet alleen vakbekwaam maar ook kritisch, zelfbewust en duurzaam te zijn in hun leven.

Sander en Arno kijken uit naar de eerste analyses die onze studenten gaan presenteren!