Precies die vraag stelden we aan Jacomine Ravensbergen en John Dane, beiden lid van het College van Bestuur van respectievelijk Avans Hogeschool en HZ University of Applied Sciences. En ja, zij zien volop kansen om praktijkgericht onderzoek nog veel meer te ontwikkelen tot een onlosmakelijk onderdeel van de identiteit van hogescholen en daarmee op te schuiven van onderwijsinstelling naar kennisinstelling.
De toegevoegde waarde van praktijkgericht onderzoek binnen hogescholen, uitgevoerd door lectoraten, werd volgens Jacomine en John vooral in het verleden, maar ook nu nog, lang niet door iedereen herkend en erkend. En dat geldt zowel binnen als buiten de hogeschool, tot aan de landelijke politiek en topsectoren toe. “Praktijkgericht onderzoek wordt nog steeds niet op zijn waarde geschat”, stelt John. “Dat zit ‘m voor een gedeelte in ‘onbekend maakt onbemind’. In een milieu waar veel mensen werken die universitair zijn opgeleid, wordt er ook meer vanuit academisch, fundamenteel onderzoek geredeneerd. We moeten veel harder op de trom roffelen!” Jacomine is er van overtuigd dat een programmatische aanpak werkt om onderwijs en onderzoek elkaar te laten versterken. Beiden bedienen hetzelfde werkveld en juist samen kunnen we er voor zorgen dat de organisaties om ons heen het beste worden geholpen.
“Bij Avans is gekozen om onderzoek verder vorm te geven binnen 4 zwaartepunten.In het nieuwe zwaartepunt zal er ook voor CoE BBE een bredere focus komen.”
1 + 1 = 3
Zowel bij Avans als bij HZ wordt hard gewerkt aan die programmatische aanpak om onderwijs, werkveld en onderzoek nog beter met elkaar te verbinden en, aldus John, “op te schuiven van enkel onderwijsinstelling richting kennisinstelling. In het meest recente instellingsplan (red: waarin de missie, visie, strategische doelen en koers van een hogeschool worden vastgelegd) zijn we onderwijs en onderzoek als twee kanten van dezelfde medaille gaan beschouwen.” “Bij Avans is gekozen om onderzoek verder vorm te geven binnen 4 zogenaamde zwaartepunten, die met relevante publieke en private partners en met de relevante bachelor en masteropleidingen doorontwikkelen naar een Centre of Expertise.” vult Jacomine aan. “Waarbij er ook voor CoE BBE een wat bredere focus zal komen.” Alles met als doel om als organisatie, middels onderzoek en opleidingen strategisch te kunnen samenwerken met het bedrijfsleven en overheden in de regio en daarbuiten. “En”, zo zegt John, “om de in onderzoek opgedane kennis terug te laten vloeien naar het onderwijs, zodat onze studenten worden opgeleid volgens de laatste stand van zaken. Waarmee ze als toekomstbestendige young professionals de arbeidsmarkt betreden, kritisch durven te denken vanuit de meest actuele kennis en innovatief vermogen meenemen.”
Zwaartepunten en organisatie
Jacomine laat weten het ‘ingebed zijn in de regio’ één van de sterkste punten van praktijkgericht onderzoek bij HZ te vinden. HZ is echt een onlosmakelijk deel van de regio Zuidwest Nederland en staat zogezegd midden tussen de bedrijven en organisaties, in veel gevallen op een hoger strategisch niveau van samenwerken dan bij Avans. “Zo kunnen ze flexibel inspelen op en bijdragen aan de grote maatschappelijke thema’s die er leven. Daarnaast slaagt HZ er beter in om bekendheid te genereren rondom haar onderzoek,” een andere aanleiding voor Avans om het onderzoek in te richten rondom de 4 nieuwe zwaartepunten.
Andersom maakt John een compliment over het organisatorisch vermogen en de scherpte die Avans heeft op wat iets uiteindelijk oplevert en hoe dat wordt afgesproken en vastgelegd. “We nemen die lijn nu ook mee in het nieuwe instellingsplan, in hoe we lectoraten intern beoordelen. In dat plan komen we overigens ook sterk terug op het thema ‘persoonlijke hogeschool’ en ook bij HZ wordt er meer nadruk gelegd op onderzoek. We zijn meer dan een onderwijsinstelling.”
Ingezoomd op CoE BBE is het de wens van Jacomine en John dat er nog beter aansluiting wordt gevonden bij relevante academies en opleidingen. Technisch is die verbinding er al, bij bijvoorbeeld chemie en bouwkunde. Maar juist het bij elkaar brengen van CoE BBE met economische opleidingen kunnen kwaliteit en impact van onderzoek verder vergroten.
Maatschappelijke opgave
Beide bestuurders vinden elkaar als het gaat over het bijdragen aan de grote maatschappelijke opgaven van vandaag de dag. Opgaven die het vertrekpunt vormen voor hogescholen, waar zij een rol in spelen en waar onderzoek absoluut bij kan helpen. Bedrijven verduurzamen en innoveren in hun producten en processen. Dat doen ze mede door deelname in onderzoeksprojecten waar hogescholen bij zijn betrokken. De dírecte resultaten daarvan, in de vorm van nieuwe kennis en ervaring, worden indirect nog eens versterkt doordat die resultaten terugvloeien naar het onderwijs. Studenten onderschrijven het belang daarvan, ook zij geven aan (ecologische) duurzaamheid terug te willen zien in hun onderwijs. Actuele kennis en ervaring versterken daarmee de al eerder aangehaalde kritische denkwijze en innovatief vermogen die ze als young professional inbrengen in het bedrijfsleven. En zo is de cirkel weer rond.
“Praktijkgericht onderzoek wordt nog steeds niet op zijn waarde geschat. In een milieu waar veel mensen werken die universitair zijn opgeleid, wordt er ook meer vanuit academisch, fundamenteel onderzoek geredeneerd.“
Conclusie? Praktijkgericht onderzoek doet er toe, ondersteunt ontwikkeling van docenten en studenten, verbindt hogescholen met de regio. Richting de toekomst zal het belang ervan binnen het hbo alleen nog maar toenemen en zal de hogeschool als kennisinstelling innovatie in de regio aanjagen en bijdragen aan het oplossen van de grote maatschappelijke opgaven en transities.
Dit artikel is onderdeel van het digitale magazine Biobased Update februari 2022 over de verbinding tussen onderzoek en onderwijs.