West-Brabant in transitie naar ‘de nieuwe economie’

Volgens de Economic Board (2023) loopt West-Brabant voorop in Nederland als het gaat om de overstap naar een nieuwe economie, en is het een ideale locatie voor innovatieve ondernemers die hieraan willen bijdragen. De regio richt zich op twee hoofdthema’s: duurzame economie en innovatief ondernemerschap. Binnen het thema duurzame economie zijn twee economische programma’s opgesteld: ondernemen gericht op plantaardige producten en circulair ondernemen.

Geen kip met de gouden eieren

Het onderzoek dat Centre of Expertise MNEXT uitvoert sluit nauw aan op de economische programma’s. Vanuit deze kennis en expertise draagt MNEXT bij aan onderwijsontwikkeling in de regio West-Brabant. Ralph Simons, directeur van MNEXT: “Wij als MNEXT zijn in het leven geroepen om het MKB te helpen bij hun ambities op het gebied van de materialen- en energietransitie. Dit doen we door praktijkgericht onderzoek te doen en door onderwijs te innoveren.”

Meerdere MNEXT-projecten dragen bij aan onderwijsontwikkeling, zoals “Energie(K) Onderwijs”, een 3-jarig project waarbij jongeren en volwassenen worden geworven, opgeleid, omgeschoold en bijgeschoold voor beroepen die de energietransitie mogelijk maken. Andere recente projecten met betrekking tot onderwijsontwikkeling zijn “Daar brandt nog licht” en “Brabant Leert TransitieHubs Energie,” onderdeel van de “Leven Lang Ontwikkelen Katalysator.” Ook wordt er samengewerkt met het mbo, vertelt Ralph: “Op dit moment is het onderwijs nog een beetje een gesloten bolwerk, er zou meer samengewerkt moeten worden. Binnen het ‘Green EGCh’ project gaan we onze onderzoeksgroepen gericht koppelen aan die van Curio. We moeten elkaar hier nadrukkelijker in gaan vinden zodat onze kennis en expertise minder gefragmenteerd wordt aangeboden aan het werkveld.”

MNEXT is ook betrokken bij verschillende onderwijsmodules en minoren die door Avans Hogeschool worden aangeboden. Vanaf september 2024 introduceert Avans Hogeschool de masteropleiding Materials & Energy Transition, waarbij MNEXT verantwoordelijk is voor de inhoud. In deze masteropleiding onderzoeken studenten technische oplossingen voor de materialen- en energietransitie en circulaire economie. Op deze manieren draagt MNEXT bij aan onderwijsontwikkeling en misschien nog wel belangrijker; de dialoog over de materialen- en energietransitie, licht Ralph Simons toe: “Er is geen kip met gouden eieren in de transitie, daarvoor is het te complex. Daardoor moet je met elkaar in gesprek blijven en naar elkaar toe bewegen. Dat willen wij stimuleren.”

Ook werkt MNEXT met andere partijen samen aan de duurzame economie binnen “Het Plantbased Netwerk,” een initiatief van het West-Brabantse plantbased werkveld. Het Plantbased Netwerk is een hechte en groeiende groep ondernemers/bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden. Er wordt kennis gedeeld, samengewerkt en hulp uitgewisseld om samen en individueel stappen te zetten naar een nieuwe, plantbased economie.

Onderwijs bepaalt het succes van de transitie

Het rapport stelt dat de transitie naar de nieuwe economie in eerste instantie een kwalitatieve verschuiving van de arbeidsmarktvraag is. Techniek vormt volgens het rapport de voornaamste bottleneck voor de transitie. Een belangrijke verandering die zal plaatsvinden is het gebruik van andere of nieuwe materialen. Denk hierbij aan plantbased materialen, maar ook niet-plantbased materialen als bio-composieten. Hierdoor zullen ontwerpprincipes veranderen en wordt er om andere kennis en vaardigheden gevraagd. Als gevolg hiervan zal de vraag naar technisch, technologisch en IT talent stijgen.

De realiteit is echter dat industrieën die veel technisch talent vereisen, een hoge uitstroom van werknemers ervaren en er daardoor nu al een hoge vervangingsvraag is. Tegelijkertijd is de instroom bij technische- en teeltopleidingen op het mbo en hbo fors gedaald. Onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden in regio West-Brabant hebben de laatste jaren geïnvesteerd in een kennisinfrastructuur, bestaande uit lectoraten en publiek-private samenwerkingen. De uitdaging zit vooral in de verbindingen onderling te versterken en kennis breder toegankelijk te maken voor bedrijven en werkenden in West-Brabant.

Onderwijs is dus een van de sleutels tot succes in de transitie naar ‘de nieuwe economie’ in West-Brabant. Het rapport ‘Transitie naar de nieuwe economie’ vormt een basis voor deze transitie en het opstarten van een Human Capital Agenda in de regio. Daarnaast is onlangs de Regio Deal West-Brabant gesloten. Deze deal biedt mogelijkheden voor onderwijsontwikkeling, zo vertelt Jacomine Ravensbergen, Vicevoorzitter van Avans Hogeschool: “Een mooi voorbeeld is de aanvraag van meerdere Brabantse onderwijsinstellingen voor de Leven Lang Ontwikkelen-katalysator; een groot programma voor leven lang ontwikkelen in de energietransitie. De Regio Deal biedt ruimte om te experimenteren met samenwerkingen tussen onderwijs, bedrijven en overheden en om hen via projecten te laten werken aan de verbetering van de brede welvaart.”

Lees het arbeidsmarktanalyserapport ‘Transitie naar de nieuwe economie’ via deze link.

Expertise over brede welvaart in de regio West-Brabant vind je bij CoE Brede Welvaart & Nieuw Ondernemerschap.