Het experiment is onderdeel van een breder onderzoek naar de levensduur en het einde van de levenscyclus van mycelium biocomposieten. Waar sommige tests plaatsvinden onder gecontroleerde laboratoriumomstandigheden — bijvoorbeeld in compost met nauwkeurig gemeten variabelen — biedt het Living Greenlab een realistische buitenomgeving, met natuurlijke grond, micro-organismen en weersinvloeden. “We testen hier de biologische afbreekbaarheid van mycelium biocomposieten in echte omstandigheden,” vertelt Paula, die stageloopt bij MNEXT. “Veel mensen gaan ervan uit dat het materiaal vanzelf afbreekt, omdat het gemaakt is van natuurlijke componenten zoals vezels en schimmels. Maar er is nog nooit grondig onderzocht hoe het materiaal afbreekt in echte bodem. Daar brengen wij verandering in!”
Eenvoudige aanpak, grote betekenis
De opzet van het onderzoek is bewust eenvoudig gehouden. “We wilden het overzichtelijk houden: verschillende biocomposieten in de grond plaatsen en kijken wat er gebeurt,” legt Paula uit. In totaal zijn vier varianten van mycelium biocomposieten op basis van koolzaadstro en mycelium begraven: met en zonder coating, in schuimvorm en als geperste platen. Door deze vormen en afwerkingen met elkaar te vergelijken, wil het team beter begrijpen hoe structuur en oppervlaktebehandeling het afbraakproces beïnvloeden.
Maar eenvoudig betekent zeker niet onbelangrijk. De uitkomsten van het onderzoek kunnen grote invloed hebben op hoe we naar duurzame bouwmaterialen kijken. De bouwsector heeft wereldwijd namelijk een enorme milieu-impact; in Europa is de sector verantwoordelijk voor 38% van al het afval. Wereldwijd zorgt de bouw voor de helft van alle grondstofwinning en bijna 39% van de CO₂-uitstoot. Cijfers die onderstrepen hoe hard duurzame alternatieven nodig zijn voor materialen als beton en EPS-isolatie. Mycelium zou zo’n alternatief kunnen zijn. “Als het materiaal daadwerkelijk afbreekbaar is in de bodem,” zegt Fran, projectleider van MycEoLA en onderzoeker Biobased Bouwen bij MNEXT, “dan hebben we het over een bouwmateriaal dat wordt gemaakt met landbouwafval, toegepast wordt in de bouw en daarna terug kan naar de natuur — zónder vervuiling. Dat is waar circulariteit over gaat.”
Voorbij de aanname: biobased is niet altijd biologisch afbreekbaar
Voordat mycelium-biocomposieten op grote schaal in de bouw worden toegepast, moeten er nog wel wat aannames worden getoetst. “Alleen omdat iets biobased is, wil dat niet zeggen dat het ook makkelijk afbreekt in de natuur,” benadrukt Paula. “Er is behoefte aan langlopend onderzoek naar hoe deze materialen zich gedragen tijdens en na gebruik.” Haar huidige experiment duurt twintig weken, gelijk aan de duur van haar stage. De volledige afbraak van de materialen kan echter drie tot vijf maanden in beslag nemen. “Veel traditionele bouwmaterialen zoals EPS of minerale wol zijn niet circulair,” vult Fran aan. “Na gebruik is er vaak weinig mee te doen. Ze gaan lang mee, maar belanden uiteindelijk op de vuilstort — waar ze decennialang blijven liggen en de bodem vervuilen.”
Een kleine stap met grote waarde
Het experiment mag dan kleinschalig zijn, de bijdrage aan de kennisontwikkeling is essentieel. “Hopelijk helpt ons onderzoek professionals om een realistischer beeld te krijgen van hoe mycelium zich gedraagt — inclusief de sterke én zwakke punten,” besluit Paula.
Voorlopig blijven de monsters begraven — in afwachting van wat de natuur ermee doet. Met elke week die voorbijgaat, komen we dichter bij een beter begrip van een materiaal dat misschien wel bijdraagt aan een duurzamere toekomst in de bouw.
Contact
Benieuwd naar dit praktijkonderzoek of het MycEoLA-project? Neem gerust contact op met Fran Ortega Exposito!
