Ontwikkel het best beschikbare mycelium biocomposiet dat kan worden gebruikt als een circulair, biologisch afbreekbaar isolatiemateriaal voor de bouwsector. Dat is het doel van het Mythic project. In recente onderzoeksprojecten is al geconcludeerd dat mycelium-biocomposieten een groot potentieel hebben om traditionele, fossielgebaseerde thermische en akoestische isolatiematerialen te vervangen. Met Mythic zijn we weer een stapje dichter bij deze droom. We gingen langs bij de partners.
Materiaal onderzoek
Het begint allemaal met het materiaalonderzoek van mycelium, het ‘ondergronds netwerk van paddenstoelen’. Wat zijn de eigenschappen van het mycelium-biocomposiet dat we gebruiken voor isolatie? Deze vraag is van uiterst belang voor het werkveld. Voldoet het wel aan de marktstandaarden? Bij MNEXT is er materiaalonderzoek gedaan naar de thermische isolatie, akoestische isolatie en vochtopname van mycelium. Dit houdt ook in brandwerendheid, waterbestendigheid en geluidsabsorptie.
Een belangrijk resultaat is dat de thermische geleidbaarheidswaarde op gelijke voet gaat met de beste isolatiematerialen die momenteel op de markt zijn. Voor de kenner; het materiaal kan met een dikte van 18 centimeter een RC-waarde van 6 bereiken, wat het geschikt maakt voor effectieve isolatie.
Ware prijs en milieu impact
Ondanks vele voordelen van het materiaal zelf zijn er ook nadelen te noemen. Het huidige (laboratorium)proces is vrij arbeidsintensief waardoor de uiteindelijke kosten nog hoog zijn. Stefano Roccio, onderzoeker bij het lectoraat Biobased Bouwen van MNEXT, heeft zich verdiept in het verbeteren van de productieprocessen door te kijken naar mogelijkheden voor kostenreductie en minder milieu impact. Hij benadrukt het belang van efficiëntie en stabiliteit in de groeiomstandigheden van mycelium. “Op dit gebied valt er nog veel te behalen. Hoe beter we dit in kaart krijgen hoe efficiënter het proces kan verlopen.” zegt Stefano.
Het project initieert ook plannen voor verdere automatisering van de productieprocessen om de kosten te verlagen. Stefano deelt zijn enthousiasme over een toekomstig project dat gericht is op het volledig automatiseren van de productie van mycelium materialen. “Binnen dit initiatief gaan we samenwerken met enerzijds regionale partners die machines bouwen, anderzijds bedrijven uit Italië en Engeland, die al op industriële schaal mycelium materialen produceren”.
Next level architectuur
Lydia Fraaije, Biomimicry Architect bij FRAAi Architecten en partner in Mythic, pleit voor mycelium biocomposieten in de bouw. “Mijn focus ligt op biomimicry, een benadering waarbij ontwerpen, processen en systemen in de natuur worden bestudeerd als inspiratie voor oplossingen om menselijke uitdagingen en problemen op te lossen. En wat is dan een beter voorbeeld van biomimicry dan werken met schimmels en haar mycelium netwerk. Ik wil bijdragen aan de ontwikkeling van mycelium materialen om het te kunnen gebruiken voor het maken van mooie ontwerpen met functies die niet mogelijk zijn met conventionele materialen”. Lydia doet mee in het project om mee te denken over de toepassingen van mycelium en ontwerpen te bedenken om de mooie kant van het materiaal te laten zien. Op deze manier helpt ze het beeld dat mensen van het materiaal hebben te verbeteren. De sociale acceptatie is een zeer belangrijk aspect, los van het feit dat het zijn functie binnen het gebouw vervult. Het is ook belangrijk om het publiek te laten weten dat mycelium biocomposieten niet slecht zijn. Interessant genoeg zijn er aanwijzingen dat mycelium biocomposieten niet kunnen worden aangevallen door andere schimmels waardoor mycelium een antischimmel eigenschap heeft.
Lydia ziet het wel zitten om mycelium te introduceren op de markt: “Ik zeg laten we er echt mee gaan bouwen. Voor de toekomst heeft het veel ontwerpmogelijkheden. We zouden een compleet ander soort architectuur kunnen hebben. De manier waarop het groeit, er is geen ander bouwmateriaal dat deze kenmerken heeft. Het zou next level architecture zijn, gebouwd met mycelium”.
Technische eisen voor de bouwsector
Als laatste spreken we Janine van Cann van Isolco B.V. Het bedrijf focust zich op duurzame toepassingen in de bouw. Een van deze toepassingen zijn houtwolcementpanelen gemaakt van gecertificeerd hout, gecombineerd met kalk (of FUTURCEM™) en water. Dit zorgt voor een Cralde-2-Cradle Gold (C2C) gecertificeerd bouwmateriaal met een zeer hoge levensduur, dat na de levenscyclus gerecycled kan worden. Waarom doet Isolco mee in het Mythic project? Janine: “Als de panelen in bijvoorbeeld een school of sportfaciliteit worden geplaatst is extra thermische maar ook extra akoestische absorptie gewenst. Hier willen we onze C2C panelen graag gaan combineren met een duurzaam isolatiemateriaal. Misschien wel mycelium-biocomposiet.”
Binnen Mythic heeft Isolco primair een adviserende rol. Zij staan dichtbij de markt en kennen de technische aspecten waar de markt om vraagt. Er wordt dan ook veel samengewerkt met MNEXT waar het materiaalonderzoek plaatsvindt. “We zijn ook verschillende prototypes aan het testen in onze werkplaats. Bijvoorbeeld, hoe reageert het mycelium-biocomposiet op verschillende lijmsoorten? Specifiek voor ons van belang omdat het isolatiemateriaal bevestigd wordt aan de houtwol panelen. De bevindingen koppelen we vervolgens weer terug naar de onderzoekers bij MNEXT.” De resultaten zijn ook waardevol voor andere MNEXT projecten rondom mycelium materialen zoals Building on Mycelium.
Janine is hoopvol over het gebruik van mycelium in de bouwsector. “Ik zou het materiaal graag de komende jaren willen exposeren op beurzen en pilot projecten willen vinden waarin het gebruikt kan worden. Mensen laten nadenken over het materiaal, kijken hoe ze reageren, positieve connotaties helpen creëren. Als we daadwerkelijk de markt op willen met mycelium-biocomposiet als isolatiemateriaal moeten de technische eisen kloppen. Net als onze andere oplossingen: een product met een duidelijk en onderbouwd verhaal. Zodra dat zo is ben ik ervan overtuigd dat het gaat lukken.”
Net als Stefano kijkt ook Janine uit naar het nieuwe automatiseringsproject, waar Isolco ook partner in is, rondom de opschaling van het materiaal. “Er is nog een weg te gaan maar ik ben er van overtuigd dat de kennis die ontwikkeld wordt in dit soort projecten van grote waarde is. En daar gaan we vooral mee door!”